Vấn đề phục hồi danh dự theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước

02/08/2021

Trong công tác bồi thường nhà nước, phục hồi danh dự là một trong những giai đoạn của quá trình giải quyết yêu cầu bồi thường nhà nước trong phạm vi quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2017, được áp dụng đối với người bị thiệt hại trong hoạt động tố tụng hình sự (bao gồm người bị khởi tố, truy tố, xét xử, thi hành án… trái pháp luật) và trong hoạt động quản lý hành chính (bao gồm: người bị thiệt hại trong trường hợp bị buộc thôi việc trái pháp luật, bị áp dụng các biện pháp xử lý hành chính đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục, cơ sở cai nghiện bắt buộc).

Tương ứng với từng đối tượng bị thiệt hại trong những lĩnh vực cụ thể sẽ có những hình thức phục hồi danh dự khác nhau. Trong lĩnh vực tố tụng hình sự, người bị thiệt hại sẽ được phục hồi danh dự bằng hình thức trực tiếp xin lỗi và cải chính công khai tại nơi cư trú (trong trường hợp người bị thiệt hại là cá nhân) hoặc tại nơi đặt trụ sở (trong trường hợp người bị thiệt hại là pháp nhân thương mại); Đăng báo xin lỗi và cải chính công khai. Đối với cá nhân bị thiệt hại trong hoạt động quả lý hành chính, việc phục hồi danh dự được thực hiện thông qua hình thức đăng báo xin lỗi và cải chính công khai.

So với quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2009, việc phục hồi danh dự theo quy định của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2017 có nhiều sửa đổi quan trọng, tiến bộ và mang tính chủ động hơn trong trình tự, thủ tục thực hiện. Trong đó:

- Rút ngắn thời hạn thực hiện việc tổ chức trực tiếp xin lỗi và cải chính công khai là 15 ngày thay cho trước đây là 30 ngày, kể từ ngày nhận được văn bản đồng ý hoặc yêu cầu của người bị thiệt hại về việc phục hồi danh dự. Xác định rõ chủ thể có trách nhiệm tổ chức trực tiếp xin lỗi và cải chính công khai là “Thủ trưởng cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại” thay cho quy định chung chung “cơ quan có trách nhiệm bồi thường đã thụ lý vụ việc”.

- Quy định về thời hạn thực hiện việc đăng báo xin lỗi và cải chính công khai là 15 ngày thay cho trước đây là 30 ngày, kể từ ngày nhận được văn bản đồng ý hoặc yêu cầu của người bị thiệt hại về việc phục hồi danh dự; Quy định rõ về trách nhiệm đăng báo xin lỗi và cải chính công khai của cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại ở trung ương và  cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại ở địa phương. Ngoài ra, phải thực hiện đăng tải nội dung xin lỗi và cải chính công khai trên Cổng thông tin điện tử (nếu có) của cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại. Ngoài ra, cơ quan trực tiếp quản lý người thi hành công vụ gây thiệt hại phải gửi tờ báo tới các chủ thể có liên quan để họ biết và niêm yết công khai tại trụ sở.

Việc cụ thể hóa quy định quyền phục hồi danh dự theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước năm 2017 nói riêng không chỉ góp phần bảo đảm thực hiện quyền con người, quyền công dân mà còn thể hiện trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải sửa chữa thông tin đúng sự thật, khôi phục lại danh dự và bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân trong thời gian họ phải gánh chịu những oan sai từ hành vi vi phạm pháp luật mà người thi hành công vụ gây ra./.

LINH NGUYỄN