Một số điểm mới của Nghị định 99/2022/NĐ-CP ngày 30/11/2022 của Chính phủ liên quan đến phần mềm đăng ký trực tuyến biện pháp bảo đảm

17/04/2023

Ngày 30/11/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 99/2022/NĐ-CP về đăng ký biện pháp bảo đảm (sau đây gọi là Nghị định số 99/2022/NĐ-CP). Nghị định số 99/2022/NĐ-CP có hiệu lực thi hành từ ngày 15/01/2023, trong đó, có một số quy định mới tác động đến việc sử dụng phần mềm đăng ký trực tuyến trong hoạt động đăng ký, cung cấp thông tin về biện pháp bảo đảm bằng động sản, trừ tàu bay, tàu biển, chứng khoán đã đăng ký tập trung. Các nội dung liên quan đến phần mềm đăng ký trực tuyến được quy định tại các điều như: Điều 8, Điều 9, Điều 20, Điều 23, Điều 24, Điều 45, Điều 50, Điều 53,… của Nghị định, trong đó tập trung vào những điểm mới cần lưu ý sau đây:

 

1. Về tài khoản đăng ký trực tuyến và mã số sử dụng cơ sở dữ liệu

Nghị định số 99/2022/NĐ-CP được ban hành quy định tách bạch về chức năng, cơ chế quản lý, sử dụng đối với tài khoản đăng ký trực tuyến và mã số sử dụng cơ sở dữ liệu trong đăng ký và cung cấp thông tin về biện pháp bảo đảm bằng động sản, trừ tàu bay, tàu biển, chứng khoán đã đăng ký tập trung, cụ thể như sau:

1.1. Đối với tài khoản đăng ký trực tuyến (Điều 23, Điều 24)

Theo quy định tại Điều 23, Điều 24 Nghị định số 99/2022/NĐ-CP, tài khoản đăng ký trực tuyến được quy định như sau:

- Tài khoản đăng ký trực tuyến được cơ quan có thẩm quyền cấp cho tổ chức, cá nhân để thực hiện đăng ký trực tuyến; đồng thời mỗi tài khoản chỉ cấp cho một tổ chức, cá nhân (khoản 1 Điều 23).

Tài khoản đăng ký trực tuyến được cấp theo 2 loại: (i) loại tài khoản sử dụng thường xuyên. Với tài khoản này, khách hàng có thể thanh toán phí đăng ký, phí cung cấp thông tin trả trước hoặc trả sau (thanh toán theo thông báo phí hàng tháng); và (ii) loại tài khoản sử dụng một lần. Với tài khoản này, khách hàng phải thanh toán phí trước khi thực hiện đăng ký, cung cấp thông tin.

- Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm thuộc Bộ Tư pháp có thẩm quyền cấp tài khoản đăng ký trực tuyến đối với trường hợp đăng ký, cung cấp thông tin về biện pháp bảo đảm bằng động sản, trừ tàu bay, tàu biển, chứng khoán đã đăng ký tập trung, theo đó, tổ chức, cá nhân có thể yêu cầu cấp tài khoản thông qua giao diện đăng ký trực tuyến hoặc gửi văn bản đề nghị theo Mẫu số 01e tại Phụ lục đến Cục Đăng ký (khoản 2, 3 Điều 23). Việc cấp tài khoản đăng ký trực tuyến không phải nộp phí.

- Liên quan đến tài khoản đăng ký trực tuyến của người đại diện, Nghị định cũng quy định: trường hợp bên bảo đảm hoặc bên nhận bảo đảm thực hiện việc đăng ký trực tuyến thông qua tài khoản của người đại diện thì người đại diện phải kê khai thông tin mã số tài khoản của người được đại diện. Thông tin về biện pháp bảo đảm được đăng ký sẽ được cập nhật vào tài khoản của người được đại diện, không cập nhật vào tài khoản của người đại diện (khoản 2 Điều 24).

1.2. Đối với mã số sử dụng cơ sở dữ liệu (Điều 9, Điều 50)

Theo quy định tại khoản 4 Điều 9, điểm b khoản 2 Điều 50 Nghị định số 99/2022/NĐ-CP, mã số sử dụng cơ sở dữ liệu được quy định như sau:

- Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm thuộc Bộ Tư pháp có thẩm quyền cấp mã số sử dụng cơ sở dữ liệu (về biện pháp bảo đảm bằng động sản, cây hàng năm, công trình tạm) cho tổ chức, cá nhân, theo đó, tổ chức, cá nhân có thể yêu cầu cấp mã số sử dụng cơ sở dữ liệu qua giao diện đăng ký trực tuyến hoặc gửi yêu cầu bằng văn bản đến cơ quan này (điểm b khoản 2 Điều 50).

- Mã số sử dụng cơ sở dữ liệu có thể là mã số sử dụng thường xuyên hoặc mã số sử dụng một lần trong tra cứu thông tin (điểm b khoản 2 Điều 50).

- Tổ chức, cá nhân được cấp mã số sử dụng cơ sở dữ liệu quy định tại điểm b khoản 2 Điều 50 Nghị định có quyền sử dụng mã số sử dụng cơ sở dữ liệu được cấp để tự tra cứu thông tin về biện pháp bảo đảm bằng động sản, trừ tàu bay, tàu biển, chứng khoán đã đăng ký tập trung; có nghĩa vụ nộp phí cấp mã số sử dụng cơ sở dữ liệu theo quy định của pháp luật về phí, lệ phí (khoản 4 Điều 9).

- Về phí cấp mã số sử dụng cơ sở dữ liệu, hiện nay, Bộ Tư pháp đang phối hợp với Bộ Tài chính xây dựng dự thảo Thông tư thay thế Thông tư số 202/2016/TT-BTC ngày 09/11/2016 của Bộ Tài chính để hướng dẫn về mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí trong lĩnh vực đăng ký giao dịch bảo đảm, trong đó phí cấp mã số sử dụng cơ sở dữ liệu bao gồm mã số sử dụng thường xuyên và mã số sử dụng một lần.

2. Về chức năng đăng ký trên phần mềm đăng ký trực tuyến

Theo Nghị định số 99/2022/NĐ-CP, một số quy định của Nghị định có liên quan đến chức năng đăng ký của phần mềm đăng ký trực tuyến. Do đó, khi thực hiện đăng ký trực tuyến, tổ chức, cá nhân cần lưu ý một số nội dung sau:

2.1. Về kê khai ngày có hiệu lực của hợp đồng

Đối với hợp đồng bảo đảm, người yêu cầu đăng ký kê khai thông tin về số hợp đồng (nếu có)  và ngày có hiệu lực của hợp đồng. Do đó, khi thực hiện đăng ký trực tuyến, khách hàng cần lưu ý kê khai thông tin ngày có hiệu lực của hợp đồng tại trường này theo hướng dẫn trên biểu mẫu điện tử tương tác của phần mềm đăng ký trực tuyến.

2.2. Về nhập thông tin mô tả tài sản (Điều 45)

Đối với các loại tài sản bảo đảm thuộc thẩm quyền đăng ký của Trung tâm Đăng ký giao dịch, tài sản, Điều 45 Nghị định số 99/2022/NĐ-CP đã có quy định về mô tả đối với mỗi loại tài sản cụ thể.  Do đó, khi thực hiện đăng ký trực tuyến, người yêu cầu đăng ký cần lưu ý khi lựa chọn và nhập thông tin mô tả tài sản tương ứng với từng loại tài sản theo hướng dẫn trên biểu mẫu điện tử tương tác của phần mềm đăng ký trực tuyến.

2.3. Về trường hợp xóa đăng ký (khoản 1 Điều 20)

Khoản 1 Điều 20 Nghị định số 99/2022/NĐ-CP quy định cụ thể các trường hợp xóa đăng ký và được thể hiện trên biểu mẫu điện tử tương tác của phần mềm đăng ký trực tuyến. Do đó, khi thực hiện xóa đăng ký trên phần mềm đăng ký trực tuyến, người yêu cầu đăng ký cần lưu ý lựa chọn một trong các căn cứ xóa phù hợp với yêu cầu khi thực hiện xóa đăng ký theo hướng dẫn trên biểu mẫu điện tử tương tác của phần mềm đăng ký trực tuyến.

3. Về việc cung cấp thông tin về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng phương tiện giao thông cơ giới đường bộ

Nghị định số 99/2022/NĐ-CP đã có những sửa đổi cơ bản về việc trao đổi thông tin như sau:

- Trường hợp tài sản bảo đảm là phương tiện giao thông cơ giới đường bộ thì Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ Công an thực hiện việc kết nối, chia sẻ dữ liệu số về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng phương tiện giao thông cơ giới đường bộ thông qua trục liên thông văn bản quốc gia theo quy định của pháp luật về quản lý, kết nối, chia sẻ dữ liệu (khoản 4 Điều 53).

- Việc thông báo thế chấp phương tiện giao thông giữa Trung tâm Đăng ký giao dịch, tài sản với cơ quan đăng ký quyền sở hữu, quyền lưu hành tài sản được quy định là hoạt động cung cấp thông tin về biện pháp bảo đảm bằng phương tiện giao thông cơ giới đường bộ giữa cơ quan đăng ký biện pháp bảo đảm với cơ quan có thẩm quyền (Điều 52, Điều 53).

4. Về hiệu lực thi hành và chuyển tiếp của một số quy định liên quan

Nghị định số 99/2022/NĐ-CP được ban hành có một số quy định mới tác động đến việc sử dụng phần mềm đăng ký trực tuyến trong hoạt động đăng ký, cung cấp thông tin về biện pháp bảo đảm bằng động sản, trừ tàu bay, tàu biển, chứng khoán đã đăng ký tập trung. Tuy nhiên, để thực hiện được các quy định này, phần mềm đăng ký trực tuyến cần phải được chỉnh sửa, hoàn thiện một số chức năng đáp ứng yêu cầu phù hợp với quy định của Nghị định. Do đó, theo quy định tại khoản 2 Điều 56 Nghị định số 99/2022/NĐ-CP, một số thủ tục đăng ký trực tuyến sẽ được thực hiện từ thời điểm 01/01/2024, bao gồm các trường hợp sau đây:

- Một là, trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 6 và khoản 4 Điều 47 Nghị định số 99/2022/NĐ-CP, đó là: Biện pháp bảo đảm bằng chứng khoán đăng ký tập trung đã được đăng ký tại Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam, sau đó tài sản này trở thành chứng khoán không đăng ký tập trung theo quy định của pháp luật về chứng khoán, tiếp tục được dùng để bảo đảm thực hiện nghĩa vụ cho cùng bên hoặc các bên cùng nhận bảo đảm và được đăng ký tại Trung tâm đăng ký giao dịch, tài sản của Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm thuộc Bộ Tư pháp.

Đối với trường hợp này, trước ngày 01/01/2024, người yêu cầu đăng ký không thực hiện đăng ký trực tuyến mà nộp hồ sơ đăng ký bằng bản giấy theo quy định tại khoản 1 Điều 46 Nghị định số 99/2022/NĐ-CP tại Trung tâm đăng ký giao dịch, tài sản.

- Hai là, trường hợp cấp tài khoản đăng ký trực tuyến quy định tại Điều 23 và cấp mã số sử dụng cơ sở dữ liệu quy định tại điểm b khoản 2 Điều 50 Nghị định số 99/2022/NĐ-CP. Theo Nghị định (khoản 5 Điều 57), từ ngày 15/01/2023 đến ngày 31/12/2023, nếu tổ chức, cá nhân có yêu cầu cấp mới tài khoản đăng ký trực tuyến hoặc cấp mới mã số sử dụng cơ sở dữ liệu thì thực hiện theo quy định tại Điều 54 Nghị định số 102/2017/NĐ-CP.

- Ba là, trường hợp kết nối, chia sẻ dữ liệu số về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng phương tiện giao thông cơ giới đường bộ quy định tại khoản 4 Điều 53 Nghị định số 99/2022/NĐ-CP. Theo Nghị định (khoản 3 Điều 57), từ ngày 15/01/2023 đến ngày 31/12/2023,  việc trao đổi thông tin về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng phương tiện giao thông cơ giới đường bộ thực hiện theo quy định tại điểm a khoản 3 và điểm a khoản 4 Điều 63 Nghị định số 102/2017/NĐ-CP ./.

Nguồn: Nghị định 99/2022/NĐ-CP ngày 30/11/2022 của chính phủ liên quan đến phần mềm đăng ký trực tuyến biện pháp bảo đảm

LINH NGUYỄN